Baştaş, Corona Virüs’ün Yap-Sat Sektörüne Etkisini Değerlendirdi

Kuzey Kıbrıs İnşaat Sektörü’nün köklü firmalarından ve Esentepe bölgesindeki Sun Valley projesi ile ön plana çıkan, Baştaşlar İnşaat’ın Direktörü Sn. Ahmet Baştaş ile Covid-19 (Corona Virusu)’un yap-sat sektörüne etkisini değerlendirdik:

Mevcut Yap-Sat projeleriniz ile ilgili bilgi verebilir misiniz?

Firma olarak, Esentepe bölgesinde inşaatlarımızı yabancılara yönelik olarak sürdürmekteyiz. Müşterilerimiz ağırlıklı olarak İskandinav ülkelerinden olmakla birlikte, Almanya, İngiltere ve Rusya’dan müşterilerimiz bulunmaktadır.

Şu an inşaatı devam etmekte olan konut sayısı 200 civarındadır. Müstakil villa ve çevre ile uyumlu iki katlı apartman tipi olmak üzere 1+1, 2+1 ve 3+1 seçenekleriyle, müşterilerimizin taleplerine hitap edecek proje çeşitliliğini sunmaktayız. Yeşil alan düzenlemelerine önem vermekle birlikte, sadece bir ev değil bir yaşam tarzı sunma hedefiyle, efektif kullanımı gözönünde bulundurarak, huzurlu ve sürdürülebilir yaşam alanları yaratmak için çalışmaktayız.

Covid-19 öncesi ortaya çıkan döviz kurları dalgalanmaları ve faiz değişkenlikleri yatırımlarınıza olan yabancı ve/veya yurtiçi talebini etkilemiş miydi?

Döviz kurları sürekli yükselen bir ivme göstermektedir. Bizler de satışlarımızı Sterlin kurundan gerçekleştirmekteyiz. Müşterilerimiz çok büyük oranda yabancı olduğu için projelerimize olan talep döviz değişkenliği kaynaklı pek etkilenmedi. Diğer taraftan Brexit döneminde Sterlin’in düşüşü yabancı yatırımcının alım gücünü etkilemiştir ve bizlere yansıması olumsuz olmuştur. Brexit kararı sonrası belirsizliğin ortadan kalkması ile birlikte, talep olumlu olarak devam etti.

Faiz açısından özetleyecek olur isem; ülkemizde yatırım için alınan kredilerin faiz oranları yerel bankalarda T.C. bankalarına göre genelde daha yüksek seyretmektedir. Şirket yatırımlarımız için T.C. bankaları ile daha çok çalışıyoruz. Yap-sat projelerimize yatırım daha çok yabancı ülkelerden olduğu için, projelerimize olan talebe faiz değişkenliği kaynaklı olumsuz bir etki ortaya çıkmamıştır.

Covid-19’un şu ana kadarki seyri yap-sat sektörünü ve Kuzey Kıbrıs ekonomisini ilk etapta nasıl etkilemiştir?

Covid-19, geçtiğimiz bir ay içerisinde yap-sat sektörünü ve global ekonomik dalgalanmalar ile birlikte Kuzey Kıbrıs ekonomisini de olumsuz yönde etkilemiştir. Şirket açısından bakacak olur isem, bizler daha çok alımgücü yüksek ekonomileri olan ülkeler ile çalıştığımız için, şu ana kadarki dönemde, müşterilerimizden %70-%80 bantlarında ödemeleri olumlu olarak tahsil edebilmekteyiz fakat bu oranlar ilerleyen günlerde nasıl seyredecek tam olarak öngöremiyoruz.

Kuzey Kıbrıs ekonomisi, kendi kendini zor çeviren bir ekonomi olduğundan ve herhangi bir olağanüstü pandemi durumuna önceden hazırlıklı olmadığından ötürü, salgından kötü etkilenmiştir. Ayrıca Kuzey Kıbrıs ekonomisinde, devlet gelirlerinin takribi %85’inin memur ödemelerine gitmesi de, ekonomik döngüyü büyük oranda etkilemektedir.

Bu noktadan sonra ekonomik gelişmelerin nasıl bir seyir alacağını mevcut belirsizlikler dolayısı ile tam olarak öngörememekteyiz ama mevcut durumda ekonomik iyileşme sürecinin takribi bir yıl alacağını düşünmekteyim.

Yatırımlarınıza yabancı ülkelerden gelen talep Corona Virusü sürecinde nasıl etkilenmiştir?

Yatırımlarımıza olan yabancı talep muhakkak ki düşecektir. Yatırımcının tedbirli davranıp, bir müddet beklemede olacağını öngörmekteyim. Eğer salgını yaz sonuna kadar ülke olarak kontrol altına almayı başarabilir isek, yılın ikinci yarısının sonlarında satışlarımıza başlayıp, gelecek yıl içerisinde normale dönebileceğimizi düşünmekteyim.

Müşterilerinize hizmete devam edebilmek için şirket içi uygulamaya aldığınız önlem veya yeni uygulamalar var mı? Varsa nelerdir?

Müşterilerimize hizmet için, gerekli sağlık tedbirlerimizi alarak, sitelerimizin bakımlarını ve temizliklerini yapmaya devam etmekteyiz. Tamamlanan sitelerimizin korona virus’ten etkilenmemesi için gerekli mücadeleyi ortaya koymaktayız.

Şirket içi çalışmalarımızı, corona virüsü sürecinde ve sonrasında en etkin şekilde sürdürmek için kriz planlama yönetimi kadromuz ile online toplantılarımızı yapmaktayız. Pandemi krizi için uygulamalarımızı mevcut konjektüre göre planladık ve kararlarımızı aldık. Öncelikle bizleri doğrudan etkileyen faktörleri belirledik ve bu yönde atılması gereken adımların kararlarını aldık. Süreci takip etmekteyiz. Projelerin teslimlerinde haliyle gecikmeler olacaktır. Müşterilerimiz de bu global durumun farkındadırlar ve ödemelerini %80 civarında sürdürmektedirler. Bu şekilde devam ederse çok ciddi yaralar almadan bu süreci tamamlayacağız.

Yine önlem kapsamında, paydaşlarımız ile toplantılar yaptık: Avukatlarımız, devlet yetkilileri, bankalar, taşeronlarımız, tedarikçilerimiz ile tek tek görüşerek mevcut durumu değerlendirdik ve korona virus sonrası nasıl hareket edeceğimiz konusunda yol haritamızı beraber çizerek, gerekli kararlarımızı aldık. Özetle korona virus sonrasına şirket olarak hazır vaziyetteyiz.

İnşaat ve yap-sat sektörünün sağlıklı bir şekilde aktif seyrine geri dönmesi için sizce yapılması gerekenler nelerdir?

İnşaat ve yap-sat sektörü ülkemizin öncelikli sektörlerindendir ve en az 70 alt sektörü desteklemektedir. İnşaat sektörü, turizm ve yüksek öğrenim ile birlikte Kuzey Kıbrıs ekonomisinin lokomotif sektörleri arasındadır. Ekonomik çarkların dönmesi için, hükümetimizin bu süreçte inşaat sektörü ile ilgili almadığı ekonomik kararları alması gerekmektedir. Şöyle ki, salgından ötürü inşaat sektörü ve bağlı olan tüm alt sektörler müşteri ve ödeme kaybına uğramaktadır, dolayısı ile çalışmaya devam edebilecek bir ekonomik yapı için yap-sat sektörü ile ilgili projelerin kredilerinin en az bir yıl süre ile yapılandırılması ve projelerin tamamlanması için kaynak yaratılması gerekmektedir.

İnşaat taahhüt işleri için de iç borçlanmaya gidilip, devlet ihalelerinin açılması gerektiğini düşünüyorum. Hükümetin insiyatif alarak üretime teşviği ile birlikte dönmeye başlayacak nakitten ötürü, bu durumdan küçük esnaf faydalanabilecektir. Tüm alt sektörler bu döngüden doğrudan yararlanabilecektir ve ekonomik çarkların dönmeye başlaması için bu ihaleler katalizör etkisi yaratacaktır. Bu süreçte sağlık sistemi altyapısının da uzman görüşleri uyarınca güçlendirilmesi için gerekenin yapılmasını ve işlerin biranevvel açılabilmesini arzulamaktayız.

Kısaca inşaat sektörünün tekrardan aktif hale gelmesi için hükümetimizin iç borçlanmaya giderek yapsat sektörüne ek kredi seçenekleri sunması, faiz yapılandırılması için insiyatifler alması ve ihaleleri öne çekerek piyasaya para akışı sağlanması gerektiğini düşünüyorum. Hükümetimiz tarafından atılacak bu tür adımların, hem inşaat sektörünü hem de devletimizin ekonomik çarklarını döndürerek halkımızı kalkındıracağı inancındayım.

Umuyorum ki ülkemiz bu salgını öncelikle sağlık ve sonrasında da ekonomik açıdan en az yara ile atlatır ve normal yaşamlarımıza en kısa sürede geri döneriz.

Röportaj: Kutay Ramiz